انکر بولت مکانیکی چیست و چه کاربردی دارد؟
انکر مکانیکی یک المان فولادی است که در عضو بتنی سخت شده، کاشت می‌شود تا بارهای سازه‌ای و غیر سازه‌ای وارده را به بتن انتقال دهد. این اتصالات می‌توانند برای اتصال قطعات فلزی یا بتنی به سطوح بتنی استفاده شوند. انکربولت‌ها انواع مختلفی از بار اعم از نیروهای کششی و نیروهای برشی را انتقال می‌دهند.
انکرهای مکانیکی به دودسته تقسیم می‌شوند: انکرهای انبساطی و انکرهای غیر انبساطی.
بدیهی است که گروه اول شامل انکرهایی است که منبسط می‌شوند، برخی از آن‌ها با سفت شدن (به‌اصطلاح انکرهای گشتاوری انبساطی گفته می‌شوند) و برخی دیگر که با جابجایی یک عضو منبسط کننده منبسط می‌شوند (مثلاً انکرهای کشویی)؛ درحالی‌که گروه دوم شامل انکرهای پیچی (که اغلب به آن‌ها پیچ بتن گفته می‌شود) طبقه‌بندی می‌شوند.
خصوصیت اصلی انکرهای مکانیکی مربوط به انواع انبساطی است. انبساط انکر در دو طرف سوراخ باعث ایجاد تنش‌های فشاری در مواد پایه می‌شود و باید مواد پایه کافی در اطراف انکر وجود داشته باشد تا بتواند این تنش‌ها را تحمل کند.
درنتیجه انکرهای انبساطی اغلب برای استفاده در مصالح پایه ضعیف مانند آجر، سنگ و به‌ویژه بلوک که در آن به‌سادگی ترک می‌خورد یا خرد می‌شوند، نامناسب هستند.
انکرهای مکانیکی معمولاً به‌عنوان اتصال ارزان‌تر از انکر شیمیایی شناخته می‌شوند. مقاومت این انکرها در صورت نصب نامناسب به مقدار کمتری نسبت به انکرهای شیمیایی کاهش پیدا می‌کند. همچنین این انکرها را می‌توان بلافاصله بارگذاری نمود.
مراحل نصب انکر مکانیکی چگونه است؟
1- سوراخ‌کاری: برای سوراخ‌کاری و ایجاد سوراخ مناسب باید چک کرد که بتن فشرده باشد و تخلخل آن ناچیز باشد. همچنین انکر موردنظر باید متناسب با سوراخ‌های حفاری مرطوب، خشک یا غرقابی انتخاب شود. باید از دریل کاری در حالت چکشی استفاده شود. سوراخ‌کاری باید به‌اندازه قطر و عمق مشخص‌شده در کاتالوگ شرکت سازنده انجام شود.
2- BLOW AND CLEAN: سوراخ‌های مته را باید به‌طور کامل از گردوغبار و قطعات پاک نمود بدین منظور باید از پمپ هوا و برس استفاده شود. باید توجه داشت که در مناطق مرطوب به‌جای استفاده از فشار هوا از جت آب استفاده می‌شود.
3 – نصب: انکر در سوراخ تا علامت حلقه قرمز با سطح بتونی قرار می‌گیرد. در صورت لزوم می‌توان از چکش با ضربات مناسب استفاده نمود
4 اعمال گشتاور: گشتاور اسمی نصب با استفاده از آچار گشتاور اعمال می‌شود. پس از نصب صحت آن باید مورد بازرسی قرار گیرد.
برای نصب صحیح انکرها موارد زیر باید در نظر گرفته شود:
- با اعمال مقدار گشتاور توصیه‌شده توسط سازنده، از باز شدن صحیح انکر اطمینان حاصل شود.
- از آچار ترک متر کالیبره شده با محدوده گشتاور مناسب استفاده شود.
- از نصب صحیح و شرایط تمیز توصیه‌شده اطمینان حاصل شود.
پارامترهای مهم انتخاب انکربولت چیست؟
در انتخاب انکرهای مکانیکی نیز مانند استفاده از چسب کاشت باید دقت شود که با توجه به کاربرد و محل استفاده، از انکرهای مکانیکی مناسب استفاده شود. به‌علاوه در انتخاب انکرهای مکانیکی باید تأییدیه‌های زیر نیز بررسی شود.
1- تأییدیه کاربرد سازه‌ای (لرزه‌ای):
انکربولت‌ها در دو تیپ کاربردهای سازه‌ای و کاربردهای غیر سازه‌ای تولید می‌شوند که در مشخصات فنی آن‌ها توسط کمپانی تولیدکننده ذکر می‌گردد، پس می‌بایست با توجه به نوع کاربرد موردنظر، انتخابی درست داشته باشیم. بسته به این طبقه‌بندی، انکربولت‌ها تأییدیه C1 یا C2 را دریافت می‌کنند. دسته C1 برای کاربردهای غیر سازه‌ای استفاده می‌شود درحالی‌که دسته C2 در کاربردهای سازه‌ای استفاده می‌شود.
اکثر انکربولت های موجود در بازار و حتی بعضی از تیپ‌های انکربولت های برندهای معتبر نیز تأییدیه کاربرد سازه‌ای ندارند و کاربرد آن‌ها جهت استفاده در کاربردهای غیر سازه‌ای ازجمله اتصال نرده‌های راه‌پله یا سایبان و … می‌باشد. از طرفی استفاده از انکربولت های غیر سازه‌ای ممکن است حتی در استفاده در اتصالات غیر سازه‌ای مانند تأسیسات بسته به کاربری ساختمان صورت پذیرد.
2- جنس انکربولت‌ها:
ازآنجاکه ممکن است انکربولت‌ها در مناطق مرطوب استفاده شوند و با توجه به کاربرد سازه‌ای برخی از این انکربولت‌ها در صورت استفاده از انکربولت های مکانیکی با جنس نامناسب بعد از مدت‌زمانی به علت زنگ‌زدگی، قدرت چسبندگی چسب و ظرفیت باربری اتصال کاهش پیدا خواهد کرد. پس مسلماً در آینده نزدیک می‌تواند آن قسمت یا حتی کل سازه و یا ساختمان دچار حادثه و خسارت غیرقابل‌جبران نماید.
3-تأییدیه استفاده در بتن ترک‌دار:
انکربولت در دو تیپ امکان استفاده در بتن بدون ترک یا امکان استفاده در بتن بدون ترک و ترک‌دار تولید می‌شوند که در مشخصات فنی انکربولت توسط کمپانی تولیدکننده ذکر می‌گردد، پس می‌بایست با توجه به نوع کاربرد موردنظر، انتخابی درست داشته باشیم. درصورتی‌که یک سازه برای عملکرد مناسب در هنگام زلزله محاسبه‌شده باشد کلیه المان‌های بتنی آن آماده تحمل تنش‌های کششی بوده و ترک‌دار باید در نظر گرفته شوند. به این معنی که در کلیه المان‌های بتنی، تنش‌های کششی جاری بوده و به‌صورت پی‌درپی به تنش‌های فشاری و بلعکس تبدیل می‌شوند. درنتیجه، کلیه بتن‌های موجود در هنگام زلزله، ترک‌دار فرض می‌شوند و در چنین شرایطی جهت کاشت میلگرد در بتن‌های سخت شده، الزاماً باید از انکربولت هایی که دارای تأییدیه استفاده در بتن ترک‌دار هستند استفاده نمود.
تنها راه اعتماد و اطمینان خاطر از عملکرد انکربولت در ترک‌خوردگی‌های بتن و صحت عملکرد اتصال، استناد به تأییدیه‌های معتبر بین‌المللی ازجمله ETA و ESR می‌باشد. درنتیجه الزامی است که در چنین شرایطی حتماً انکربولتی را انتخاب نماییم که تأییدیه امکان استفاده در بتن ترک‌دار را داشته باشد، در غیر این صورت اتصالات مورداطمینانی نخواهیم داشت و استفاده از انکربولت فاقد این تأییدیه غیرمجاز و در آینده و بخصوص در زمان زلزله می‌تواند حادثه‌ساز و منجر به خسارات مالی و جانی گردد.
جهت مشاهده پروژه های انجام شده توسط شرکت پیمانکاری اجرای تخصصی طرح های مقاوم سازی به سایت bbtsaze.com مراجعه نمایید.
